Giao dịch T+0 là một trong những thuật ngữ được sử dụng khá nhiều trong chứng khoán phái sinh. Thậm chí, bạn còn dễ dàng bắt gặp các cụm từ T+1, +2, +3,… Vậy bạn biết thuật ngữ này có ý nghĩa gì, nhiệm vụ là gì,… hay chưa? Hay những T+0, +1,… có gì khác nhau không? Nếu chưa biết thì bài viết này chính là những gì bạn cần. Trong phần nội dung dưới đây sẽ có giải đáp tất tần tật về thuật ngữ này. Trong trường hợp bạn không hiểu rõ được loại giao dịch này là gì thì sẽ đem lại bất lợi trên thương trường. Do đó, mọi người đừng bỏ lỡ bất kỳ thông tin nào được đưa ra bên dưới đây nhé!
Thế nào là giao dịch T+0?
Giao dịch chứng khoán T+0 còn được gọi là giao dịch chứng khoán trong ngày. Hay còn gọi là thanh toán ngay trong ngày giao dịch. Trong tiếng Anh thì được gọi là Daytrading. Với cơ chế giao dịch trong ngày, nhà đầu tư có thể mua và bán cùng một loại chứng khoán nhiều lần trong cùng ngày. Những chỉ với mục đích đầu cơ tìm kiếm lợi nhuận. Hoặc để hạn chế rủi ro do giá chứng khoán biến động theo chiều hướng đi xuống so với thời điểm mua vào.
Khi thực hiện giao dịch trong ngày, vào cuối ngày, tất cả vị thế nắm giữ chứng khoán của nhà đầu tư sẽ được đối trừ (offset) với nhau. Không phát sinh nghĩa vụ thanh toán chứng khoán. Nhà đầu tư chỉ phải thực hiện nghĩa vụ thanh toán bằng tiền trong trường hợp bị lỗ hoặc được nhận tiền trong trường hợp lãi.
Tuy nhiên về bản chất, giao dịch chứng khoán T+0 chỉ là sự đối trừ về nghĩa vụ mua và bán chứng khoán cùng loại. Bởi vậy, giao dịch T+0 sẽ khác hoàn toàn với quy định về thời gian thanh toán giao dịch. Điển hình như những quy định áp dụng với nhiều thị trường như T+1 (thanh toán giao dịch vào ngày sau ngày giao dịch). Hay kể cả với T+2 (thanh toán giao dịch vào ngày thứ 2 sau ngày giao dịch).
Giao dịch T+0 khác gì so với T+1, T+2,…?
Ttrong chứng khoán, giao dịch T+0 có sự khác nhau giữa giao dịch chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh. Theo đó, giao dịch T+0 trong chứng khoán cơ sở mới là ghi nhận giao dịch. Ngày thanh toán có thể là T+1, T+2 hoặc T+3. Còn trong chứng khoán phái sinh giao dịch T+0 ghi nhận giao dịch. Và nhà đầu tư có thể mua bán liên tục trong ngày.
Sự khác biệt này xuất phát từ chính hàng hóa của hai thị trường này: Hàng hóa của chứng khoán cơ sở là hàng hoá giao dịch, các loại cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư còn chứng khoán phái sinh. Tất cả là các sản phẩm hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn hay hợp đồng kỳ hạn được thiết kế dựa trên các hàng hoá thị trường cơ sở.
Đặc điểm của giao dịch chứng khoán T+0:
- Kỹ thuật giao dịch phức tạp, có tính rủi ro cao
- Thích hợp với các nhà đầu tư chuyên nghiệp.
- Đối với các nhà đầu tư cá nhân, giao dịch trong ngày chỉ được áp dụng kèm theo các điều kiện nhất định.
Quy định về giao dịch T+0 trong CKPS
Ngày 15/2/2021, Thông tư 120/2020/TT-BTC hướng dẫn về giao dịch trên thị trường chứng khoán sẽ có hiệu lực. Trong đó nội dung nhận được nhiều sự quan tâm nhất của các nhà đầu tư chính là giao dịch T+0. Theo đó, Thông tư 120/2020/TT-BTC đã cho phép nhà đầu tư giao dịch chứng khoán trong ngày (giao dịch T+0). Cụ thể, Khoản 1 Điều 10 Thông tư 120 quy định rõ. “Nhà đầu tư được thực hiện các giao dịch trong ngày sau khi đã ký hợp đồng giao dịch trong ngày với công ty chứng khoán được cung cấp dịch vụ cho vay chứng khoán.
Hợp đồng giao dịch trong ngày phải có điều khoản cho phép công ty chứng khoán thực hiện các giao dịch vay. Hay thực hiện giao dịch mua bắt buộc để hỗ trợ thanh toán. Tuy nhiên chỉ trong trường hợp phát sinh thiếu hụt chứng khoán để chuyển giao theo quy định pháp luật bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán. Hợp đồng giao dịch trong ngày phải nêu rõ các rủi ro phát sinh, thiệt hại và chi phí phát sinh. Tất cả là những thứ mà nhà đầu tư phải thanh toán”. Hoạt động giao dịch chứng khoán trong ngày phải đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc theo quy định tại Khoản 2, Điều 10 thông tư này như sau:
Chỉ được mở 1 tài khoản giao dịch trong ngày
Tại mỗi công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư mở tài khoản giao dịch chứng khoán. Nhà đầu tư chỉ được mở 01 tài khoản giao dịch trong ngày. Tài khoản giao dịch trong ngày là tài khoản riêng biệt hoặc được quản lý riêng biệt; Hoặc được hạch toán dưới hình thức tiểu khoản của tài khoản giao dịch chứng khoán hiện có của nhà đầu tư. Công ty chứng khoán phải hạch toán tách biệt tài khoản giao dịch trong ngày với tài khoản giao dịch chứng khoán thông thường. Và tài khoản giao dịch ký quỹ (nếu có) của từng nhà đầu tư.
Những loại giao dịch bị hạn chế
Nhà đầu tư thực hiện các giao dịch trong ngày phải tuân thủ quy định tại khoản 4 Điều 7 Thông tư này. Không được thực hiện các giao dịch trong ngày đối với giao dịch chứng khoán lô lẻ và giao dịch thỏa thuận.
Danh sách các chứng khoán được giao dịch
Công ty chứng khoán có quyền lựa chọn mã chứng khoán có trong danh sách chứng khoán niêm yết. Hay đăng ký giao dịch được phép giao dịch ký quỹ tại công ty chứng khoán. Nhằm thực hiện giao dịch trong ngày cho nhà đầu tư. Danh sách các chứng khoán được giao dịch trong ngày phải được công ty chứng khoán công khai. Chủ yếu là trên trang thông tin điện tử của công ty chứng khoán;
Trách nhiệm của nhà đầu tư
Nhà đầu tư có trách nhiệm đặt các lệnh giao dịch, bảo đảm tổng số chứng khoán trên các lệnh bán phải bằng với tổng số chứng khoán cùng mã trên các lệnh mua trong cùng ngày giao dịch và ngược lại. Trường hợp tổng số chứng khoán của các lệnh bán đã thực hiện nhiều hơn tổng số chứng khoán của các lệnh mua đã thực hiện hoặc ngược lại thì công ty chứng khoán có trách nhiệm thanh toán thay cho nhà đầu tư số tiền hoặc chứng khoán thiếu hụt tại ngày thanh toán;
Điều khoản thanh toán
Công ty chứng khoán phải từ chối thực hiện lệnh giao dịch trong ngày của nhà đầu tư khi không thể bảo đảm có đủ tiền để thanh toán và chứng khoán để chuyển giao tại ngày thanh toán;
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại
Nhà đầu tư có trách nhiệm bồi thường thiệt hại, thanh toán cho công ty chứng khoán mọi chi phí phát sinh liên quan tới hoạt động mua bắt buộc, vay chứng khoán, vay tiền để hỗ trợ thanh toán trong trường hợp không có đủ tiền để thanh toán, không có đủ chứng khoán để chuyển giao tại ngày thanh toán theo quy định tại hợp đồng giao dịch trong ngày đã ký với công ty chứng khoán và pháp luật liên quan;
Quyền yêu cầu ký quỹ
Công ty chứng khoán có quyền yêu cầu nhà đầu tư ký quỹ tiền hoặc chứng khoán. Cụ thể là trước khi cho phép nhà đầu tư thực hiện giao dịch trong ngày;
Giới hạn tổng giá trị giao dịch
Trong một ngày giao dịch, tổng giá trị giao dịch trong ngày (xác định trên tổng giá trị mua và giá trị bán đã thực hiện) tại mỗi công ty chứng khoán không được vượt quá một tỷ lệ theo quy định so với vốn chủ sở hữu của công ty. Khối lượng chứng khoán được giao dịch trong ngày tại mỗi công ty chứng khoán không được vượt quá một tỷ lệ theo quy định so với khối lượng chứng khoán đang lưu hành. Các tỷ lệ này thực hiện theo quy chế của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước”.
Ngoài ra, Khoản 3 Điều 10 Thông tư 120 cũng quy định rõ, hoạt động giao dịch trong ngày không được thực hiện trong khoảng thời gian 5 ngày làm việc, trước ngày đăng ký cuối cùng để thực hiện quyền cho cổ đông gắn với mã chứng khoán được giao dịch trong ngày. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có quyền yêu cầu tạm ngừng các hoạt động giao dịch trong ngày trong trường hợp cần thiết để ổn định thị trường. Tùy vào tình hình thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước triển khai hoạt động giao dịch trong ngày, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành quy chế hướng dẫn giao dịch trong ngày.
Như vậy, thị trường chứng khoán sẽ phải chờ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành quy chế hướng dẫn mới có thể thực hiện giao dịch trong ngày.
Phân biệt giao dịch T+0 và T+1, T+2, T+3 trong chứng khoán
Trong chứng khoán, các thuật ngữ giao dịch T+1, T+2, T+3 và T+0 rất phổ biến, đề cập đến ngày thanh toán của các giao dịch chứng khoán. Tuy nhiên, giữa các giao dịch này đều có sự khác nhau cơ bản mà những người mới chơi chứng khoán cần nắm rõ.
| Tiêu chí | Giao dịch T+0 | Giao dịch T+1, T+2, T+3 |
| Khái niệm | Là giao dịch mà nhà đầu tư vừa được mua và bán chứng khoán trong cùng ngày | Là giao dịch mà sau 1, 2 hoặc 3 ngày sau ngày giao dịch thì việc thanh toán hoặc chuyển tiền và chuyển quyền sở hữu chứng khoán mới được diễn ra. |
| Đặc điểm | Nhà đầu tư được mua bán liên tục trong ngày. Các thanh toán diễn ra ra trong ngày. | Các thanh toán diễn ra sau ngày giao dịch 1, 2 hoặc 3 ngày. Theo đó:
– T+1: Nếu giao dịch xảy ra vào thứ Hai, việc thanh toán phải diễn ra vào thứ Ba. – T+2: Nếu giao dịch diễn ra vào thứ Hai, việc thanh toán phải diễn ra vào thứ Tư. – T+3: Một giao dịch xảy ra vào thứ Hai thì phải được thanh toán vào thứ Năm. (Nếu không có ngày nghỉ lễ nào xảy ra giữa những ngày này). |
Giao dịch chứng khoán T+0 hay giao dịch chứng khoán trong ngày với sự quy định về mặt pháp lý. Tất cả sẽ bước định hướng mới. Nhằm giúp các nhà đầu tư có thêm nhiều lựa chọn và quyết định đầu tư phù hợp. Nhiều chuyên gia chứng khoán nhận định, một khi có thêm công cụ giao dịch T+0.
Ngày giao dịch T+0 đang đến gần
Bốn tháng nữa, nhà đầu tư sẽ được giao dịch chứng khoán trong ngày, còn gọi là giao dịch T0. Đây là điều mà từ lâu tất cả các nhà đầu tư đều mong chờ. Một trong những nội dung đáng chú ý được các chuyên gia đưa ra tại tọa đàm trực tuyến về nhận diện cơ hội thị trường chứng khoán nửa cuối năm diễn ra sáng 28-7 là bao giờ có thể vận hành hệ thống KRX. Và lúc nào nhà đầu tư có thể giao dịch được T0. KRX là hệ thống công nghệ thông tin mới cho toàn thị trường chứng khoán.
Giao dịch T0, tức là nhà đầu tư được mua bán ngay trong phiên. Cách thức này đang là yếu tố mang lại sự hấp dẫn vượt trội của thị trường phái sinh so với thị trường cơ sở. Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Trung tâm Lưu ý chứng khoán Việt Nam (VSD), cho biết. “Ngoài khung pháp lý là bán chứng khoán chờ về; thì vấn đề nền tảng công nghệ trong đó có sản phẩm T0 được tích hợp trong gói thầu KRX. Liên quan đến vấn đề cần chuẩn bị trên nền tảng công nghệ mới. Vậy thì có 2 vấn đề mà VSD cần phải quan tâm. Đó là triển khai mô hình đối tác bù trừ thanh toán trung tâm (CCP). Đặc biệt là cho thị trường chứng khoán cơ sở và các sản phẩm như T0”.