Khi nhắc tới đầu tư thị trường chứng khoán, bẫy rủi ro là một trong những loại bẫy nhiều người dễ mắc phải bởi tâm lý lo sợ và ham những khoản lời nhất thời. Từ đó khiến họ có những quyết định sai lầm và thiếu quyết đoán trong ý định đầu tư của mình. Đối với một số người họ đầu tư theo kiểu “lướt sóng”, nghĩa là ngay khi giá trị đầu tư tăng, họ sẽ lập tức rút về với mong muốn hạn chế tối đa sự rủi ro, như tụt giá chẳng hạn. Tuy nhiên, điều đó đôi khi mang lại nhiều hệ luỵ nhất định cho người đầu tư. Bởi vì thông thường, sẽ mất một khoản thời gian để thị trường đầu tư được định giá lại ở mức phù hợp hơn và cao hơn.
Khái niệm chứng khoán
Chứng khoán là một bằng chứng xác nhận sự sở hữu hợp pháp của người sở hữu đó với tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành. Cụ thể, một cổ phần đại diện cho quyền sở hữu hợp pháp của một doanh nghiệp. Các tập đoàn sẽ phát hành cổ phiếu (cổ phiếu thông thường và cổ phiếu ưu đãi). Cổ phiếu khi được hoán đổi cho nhau thì sẽ được gọi là “chứng khoán”. Như vậy, đầu tư vào thị trường chứng khoán nghĩa là bạn đang mua quyền sở hữu một hay nhiều doanh nghiệp.
Khắc phục tâm lý trước bẫy rủi ro – bẫy lợi nhuận
Trong đầu tư chứng khoán các nhà đầu tư cá nhân thường thấy mình hoặc những người xung quanh rơi vào “bẫy sợ rủi ro” và “bẫy lợi nhuận”. Những nhà đầu tư này dễ trở thành “vật hiến tế” cho các “cáo già” của thị trường.
Nguyên nhân xuất hiện bẫy sợ rủi ro
Bẫy sợ rủi ro bắt nguồn từ tâm lý sợ rủi ro. Vì vậy, nhà đầu tư tham gia thị trường khi có dấu hiệu rõ rệt cho một thị trường tăng điểm, trường phái này có vẻ an toàn. Nhưng thực tế, họ lại dễ chịu rủi ro lướt đúng đỉnh. Vì khi thị trường hội tụ đủ dấu hiệu tăng điểm là lúc lượng hàng tích trữ đủ lớn, lợi nhuận đủ nhiều. Do đó cũng là lúc chuẩn bị cho những đợt điều chỉnh giảm.
Bẫy lợi nhuận sau khi đã thoát được bẫy sợ rủi ro. Lúc này, nhà đầu tư lại mất cơ hội chiến thắng. Do đã tự mặc định cho mình những mức lợi nhuận cụ thể mà nếu chứng khoán không đạt được điểm giá kỳ vọng thì họ sẽ không chốt lời. Chính vì vậy, họ bỏ qua những dấu hiệu thị trường đảo chiều, lỡ nhịp chốt lời để luôn nuối tiếc. Việc lỡ nhịp này nhiều lúc thực sự nguy hiểm. Bởi vì lúc này tâm lý nhà đầu tư rất dễ rơi vào tình huống luôn đi ngược với xu hướng thị trường. Hệ lụy là các quyết định bán hoặc mua bị ngược với biến động giá.
Nhà đầu tư sành sỏi làm gì trước những biến động thị trường?
Những nhà đầu tư sành sỏi, “cáo già” của thị trường chứng khoán là ai? Là người tách biệt được tâm lý đầu tư của mình với tâm lý đám đông. Mỗi quyết định giao dịch của họ luôn làm ta thấy rõ sự khác biệt với đám đông. Nghĩa là mua khi thị trường đang sợ hãi. Và bán khi thị trường đang hưng phấn. Nhìn bên ngoài thì họ chịu rủi ro. Nhưng thực tế, đây là những nhà đầu tư bản lĩnh. Họ không tham lam và không bao giờ bỏ qua bất kỳ cơ hội nào làm gia tăng lợi nhuận.
Họ biết rõ không thể kỳ vọng vào tỷ suất lợi nhuận cao. Và một điều đáng để lưu ý là cơ cấu chi phí trong đầu tư chiếm phần không nhỏ. Nhất là khi tính trong rổ lợi nhuận của mình. Mặc dù nó gần như không xuất hiện mỗi khi nhìn vào hiệu quả của danh mục đầu tư. Vì vậy, tìm kiếm công ty chứng khoán có phí giao dịch thấp, có lãi suất cho vay ký quỹ tốt. Đồng thời hệ thống phần mềm chạy nhanh, ổn định. Nó trở thành một trong những điểm cộng trong lựa chọn của những đầu tư sành sỏi.
Chuẩn bị tâm lý và tài chính trước những rủi ro đầu tư
Một đặc điểm của thị trường chứng khoán là bên cạnh việc biến động giảm. Thị trường chứng khoán cũng có thể biến động tăng. Và chính việc này giúp đem lại cơ hội đạt được mức lợi nhuận tốt hơn các tài sản ít biến động. Đây chính là một nguyên tắc trong tài chính. Các tài sản có mức lợi nhuận kỳ vọng cao thường đi kèm với rủi ro cao.
Khi tham gia thị trường chứng khoán các nhà đầu tư cũng cần xác định trước. Họ cần có sự chuẩn bị tâm lý cũng như mức tài chính đầu tư phù hợp với khả năng của của mình. Đặc biệt trong trường hợp rủi ro xảy ra, các nhà đầu tư phải tính đến khả năng lỗ chồng lỗ. Khi vừa phải cắt lỗ cổ phiếu, vừa phải trả phí giao dịch, lãi vay margin. Tổng tất cả lại thì khoản chi phí phát sinh là không nhỏ.